Always reach for the top

Always reach for the top

zaterdag 21 januari 2017

‘Gelukkig dat het licht bestaat’


In deze donkere dagen waarin naar men zegt de somberste maandag van het jaar valt (‘Blue Monday’) koester ik de zeldzame momenten dat de lucht openbreekt en het winterlicht ongehinderd naar binnen valt: een licht dat herinneringen oproept aan een Hollandse zomerdag of zonovergoten besneeuwde Zwitserse bergen: licht dat herinnert aan licht.
De Nederlandse dichter die als geen ander het licht een plek heeft gegeven in zijn poëzie is Hans Andreus. Letterlijk van zijn eerste tot zijn laatste gedicht heeft het woord licht een prominente plek gekregen: van de regel ‘wij moeten zeggen wij het licht is ons gezicht’ (1951) tot aan ‘hoe moet het nu, waar blijf ik met dat licht’ uit 1977, uit ‘Laatste gedicht’ dat de doodzieke, slechts eenenvijftig jaar geworden Andreus bewust schreef als het slotwoord van zijn oeuvre.
De Verzamelde Gedichten van Andreus hebben een eureplek op mijn boekenplank en gaan al mijn halve leven mee. Zijn gedichten zijn vol van vitaliteit, beaming van een leven waarin vrouw en kinderen een plek hebben. Ze wekken de indruk dat de productieve Andreus in zijn leven gewoekerd moet hebben met de tijd en genoten heeft van de dingen die hij kon doen.
Deze kunstenaar genoot van het woord. Woorden noemde hij:
‘de resonantieruimte / voor het licht’.
Je kunt het als een vorm van mystiek lezen als hij schrijft:
‘Ik ben deel / van het licht’.
Of ook:
‘Het licht / beweegt de mensen’.
Het wachten is dan op de verzuchting die ik als opschrift voor deze meditatie koos:
‘Gelukkig dat / het licht bestaat’.
Het is omstreden of wij het woord ‘licht’ bij Andreus religieus mogen duiden. Een opening daartoe wordt gegeven in het beroemde ‘Laatste gedicht’, eerder aangehaald. Dit sonnet heeft de vorm van een gebed met onder andere deze woorden:
‘hoe moet het nu, waar blijf ik met dat licht
van mij, van jou, wanneer het vallen, weg in
het onverhoeds onnoemelijke begint’.

Los van de vraag hoe Andreus het zelf zag heb ik als lezer de vrijheid om deze woorden wel religieus te duiden. En om een lijn in zijn gedichten te zien waarin het licht meer en meer tot een sacrament wordt dat verwijst naar God de schepper, bron van leven. Waarmee we bijna als vanzelf uitkomen bij Psalm 36:10:‘bij u is de bron van het leven, door úw licht zien wij licht’

________________________________

Meditatief voor 'Kerkbrink', blad van de Protestantse Gemeente Hilversum, januari 2017

maandag 9 januari 2017

Margrietha Reinders: Heilig vuur. Een pioniersreis voor beginners.

Zeven jaar lang was Margrietha Reinders de inspirator en predikant-pionier van het project Heilig Vuur West. In dit fraai uitgegeven boekje geeft zij een beeld van haar pionierswerk in Amsterdam Oud-West. Zij was daar aangesteld om contact te leggen met jongeren die op termijn het daadkrachtige kader zouden kunnen vormen van wat er nog aan kerk over was. Het zou heel anders lopen. De mensen die kwamen waren een kwetsbare groep van mensen in de marge, echter niet als een diaconale doelgroep, maar als volwaardige participanten binnen een groeiende gemeenschap.
Bijzonder aan het boek is hoe Margrietha Reinders bij alle fasen beschrijft hoe zij daar zelf in stond. Het is in de meest positieve zin van het woord een ego-document geworden: een persoonlijk verslag van een gezamenlijke trektocht, gedragen door geloof en hoop. In veertien hoofdstukken beschrijft zij dit hele proces; in een toegevoegd extra hoofdstuk komt Stefan Paas aan het woord over “een verslag van hoe het evangelie landt op een plek waar niemand ooit nog dacht er iets van te horen”.
Een inspirerend en hoopvol boek over christelijke presentie in een grootstedelijke omgeving.

Bij elk van de veertien hoofdstukken geeft Reinders aan het eind in oneliners een drietal ‘pionierslessen’, en volgt er een ‘commentaar uit de zijlijn’, bijvoorbeeld van een van de leden van het visie-team van Heilig Vuur West.
Om een indruk te krijgen van de inhoud van het boekje geef ik bij elk van de veertien hoofdstukken één van de ‘pionierslessen’:
- Het pioniersavontuur begint met de moed om gebaande paden te verlaten en ‘in je hemd’ te durven gaan staan.
- Luister intensief naar wat de mensen je te vertellen hebben en leer van hun verhaal.
- Pionieren verandert mensen! Je geloofsleven, theologie en visie op de roeping van de kerk kunnen gaan schuiven.
- Zoek contact met mede-pioniers, deel je ervaringen met hen, lach, huil en bid met hen. Zorg dat je niet eenzaam wordt.
- Geld is een middel om activiteiten te faciliteren, Je hebt niet meer nodig dan het minimale.
- Pionieren betekent: een boodschap hebben aan God en aan de weg van Jezus Christus en deze boodschap uit durven dragen.
- Pionieren doe je niet in je eentje! Naast de trekker is een hecht, liefdevol team nodig.
- Liefde voor mensen, geloof, creativiteit en moed om tegendraads te zijn vormen basiseigenschappen voor de pionier.
- De beweegredenen voor doelgroep denken moeten zijn gestoeld op het koninkrijk van God en niet op eigen belangen of affiniteiten.
- De pioniersgemeente is gericht op levensverandering door de liefde van God.
- Een christelijke pioniersgemeente vraagt om een nieuwe taal, rituelen en liturgie.
- Tegenvallers, teleurstellingen en falen horen bij gemeentestichting en helpen de goede weg te vinden.
- Om groei mogelijk te maken, is op den duur een delegerend en gedeeld leiderschap nodig.
- God zelf is de pionier die ons voorgaat en draagt.

Erik van Halsema,
9 jan. 2017

____________________

Margrietha Reinders
Heilig Vuur. Een pioniersreis voor beginners
Amsterdam 2016

Het boek is te bestellen via www.webwinkelvindingrijk.nl